Basınçlı Hava Terimleri ve Bilgileri

ADYABATiK : Bir gazın, ısı kazanç veya kaybı olmadan basması veya genleşmesi.

AKTÜATOR (TAHRİK ELEMANI) :Güç tatbik eden pnömatik alet; örneğin – silindir veya hava motoru.

ARASOĞUTMA : Birden fazla kademeli basma halinde, kademe ar-alarında sıcaklığın düşürülmesi (sistemden alınması) işlemidir.

ART SOĞUTMA : Basma çevrimin-den sonra, havadan, içinde oluşan ısının tahliyesi.

ATMOSFERİK BASINÇ : Ölçüm yapılan yerdeki atmosferin muîlak basıncı (İSO 3857/1)

BASINÇ REGÜLATÖRÜ : Sistem basıncım, istenen bir basınca düşürüp sabit tutan bir cihazdır.

BASINÇLI KAP (DEPO) : Basınçlı havanın depolandığı bir kaptır.

BASMA ORANI : Mutlak çıkış basıncı ile mutlak emiş basıncı arasındaki orandır.

ÇEVRE SICAKLIĞI : Bir cihazın içinde çalıştığı çevrenin sıcaklığı.

ÇIĞ NOKTASİ : Verilen bir basınçta, havanın tamamen su buharı ile doymuş (satüre) olduğu sıcaklıktır.

ÇOK KADEMELİ BASMA (KOM-PRESYON) : Emme basıncından nihai basınca gelme işleminin birden fazla kademede, ve kademe aralarmda soğutma tatbik edilerek oluşturulmasıdır.

DEPLASMAN : Kompresör gibi hava basan bir cihazın, belli bir zaman ünitesinde birinci kademesinde de-plase (Hareket) ettirdiği havanın hacmidir.

EMNİYET SUPABI : Sistem basıncı-nı tarif edilen azami bir basınca li-mitleyen, ve bu limitin aşılması halinde, sistemdeki havayı basınç düşünceye kadar atmosfere boşaltan bir cihazdır.

FİLTRE : Yabancı partiküllerin ve maddelerin çalışma çevresinden ayrılmasını sağlıyan bir elemandır.

HALKA TiPLi ANA BORU HATTI : Kompresör sisteminde başlayıp biten, halka şeklinde kapalı olan ana boru hatı. Bu şekilde, her tüketicinin basınçlı havayı temin kaynağı iki yönden olabilmektedir.

ISOTERMAL : Sıcaklığın değişmeden yapıldığı genleşme veya basma (“empresyon) işlemidir.

İZAFÎ NEM : Belli bir basınç ve sıcaklıkta ve belli bir hacimde olan havanın içinde bulunan su buharı miktarının, aynı sıcaklık ve basınç şartlarında ve aynı hacimdeki havanın içerebileceği azami su buharı miktarına oranı izafi nemdir; yüzde (%) olarak ifade edilir.

KADEME BASMA ORANI : Çok kademeli bir kompresörde, herhangi bir kademenin basma oranıdır. (Çıkış basıncı, arasoğutucudan önce ölçülen basınçtır!)

KAPALI LUP SİSTEMİ : Havanın sistemdeki aktuatörlerin egzosundan tekrar kompresör emişine döndürüldüğü kapalı basınçlı devre.

KOMPRESÖR : Bir gazın, karşı bir basınca karşı akışım sağlıyan alet; mekanik gücü ve hareketi, pnömatik akışkan güce çevirir.

KOMPRESÖR KAPASİTESİ : Basma noktasında ölçülen hakiki hava hacminin, basan aletin (Kompresörün) emiş noktasındaki emiş hacmine oranıdır. Genellikle serbest hava hacmi ( Free Air Delivery = Fad ) bazında belirtilir.

KOMPRESÖR REGÜLATÖRÜ : Kompresörün kapasitesini ( Çıkış Hac-mini) kontrol gayesiyle takılan cihazdır.

KURUTUCU : Basınçlı havadaki su buharı miktarım düşürmeye yanyan bir cihazdır.

MANOMETRE BASINCI : Atmosferik basınca kıyasla yapılan ölçüdür (Atmosferik basınç sıfır gösterilerek, ölçümlerin bu noktadan başlatıldığı ölçümdür). Aksi belirtilmediği taktirde, tüm atm. ve bar birimleri, manometre basıncı olarak verilir ( İSO 3857/1).

MUTLAK BASINÇ : Mutlak sıfırı, yani mutlak vakumu baz alan basınçtır; Atmosferik basınç ile manometre basıncının toplamına eşittir. ( İSO 3857/1).

MUTLAK SICAKLIK : Mutlak sıfırdan başlatılan sıcaklık ölçümüdür (İSO 3857/1 ).

ÖZGÜL GÜÇ TÜKETİMİ : Birim kompresör kapasitesi basma gereken tahrik mili gücüdür (JOULES / LİTRE = kW*s/m3).

PÜLSASYON EMiCi : Pülsasyonu önlemek için bir kompresörün emiş veya çıkışma takılan, ve kompresörün rezonansa girmesin! önleyen bir kaptır.

SEPARATÖR : Sıvı separatörü, basınçlı havanın içindeki sıvıyı a/ıran bir elemandır.

SERBEST HAVA : Atmosferik şartlarda kompresörün emişinde bulunan, ve kompresörün etkisine girmemiş olan havadır. Bir kompresörün kapasitesi, veya bir el aletinin hava tüketimi, daima bu bazda belirtilir.

STANDART REFERANS ATMOSFERİ : Farklı atmosferlerdeki spesifikas-yon ve test ölçülennin indirgendiği standart bir referans atmosferidir. (İSO R558). Kompresör sanayinde 1000 mBar, 20°C, %65 izafi Nem (RH) (İSO 2787), pnömatikte 1013 mBar, 20°C, %65 izafi nem (İSO R554); petrokimya ve uzay endüstrilerinde (İSO 5024) 1013 mBar, 15°C ve deniz se-viyesinde kuru referans atmosferi kullanılmaktadır.

TEK KADEMELİ BASMA : Tek kademede emiş başmandan, nihai basınca basma işlemidir.

TERMİK KORUYUCU : Bir kompresörün basma noktasında bulunan en sıcak yerine konulan ve aşırı sıcaklığa karşı koruyucu bir cihazdır.

TOPLAM KADEME BASMA ORANI : Çok kademeli bir kompresörün herhangi bir kademesinde o kademenin basma oranıdır; mutlak basınç birimi ile ölçülür (İSO 3857/2). Basınç, ara soğutucu ve seperatörden sonra ölçülür.

VOLÜMETRiK VERiM : Kompresörün bastığı serbest hava miktannın, emiş hacmine (deplasmana) olan oranıdır. Yüzde (%) olarak ifade edilir. Hava içindeki su buharı miktarı, hassas ölçümlerde hesaba alınabilir (İSO 3857/2 ).

YAĞLAYICI : Çalışma çevresine kontrollü miktarda yağlama yağı veren bir cihazdır.

YOĞUŞMA KONDENSATI : Basınçlı hava içindeki sıcaklık düşmesi, veya basınç artması neticesi hava içindeki su buharından oluşan sıvı.